Jaarlijks verzamelt de KNMT bij een steekproef van tandartsen in algemene praktijken gegevens over de verrichtingen die zij bij een 25%-steekproef uit hun patiëntenbestand hebben uitgevoerd en gedeclareerd. Op deze manier zijn over het jaar 2023 via 307 tandartsen de verrichtingengegevens verzameld van in totaal 301.966 tandartsbezoekers, onder wie 57.518 jeugdigen jonger dan 18 jaar en 244.478 volwassenen van 18 jaar of ouder.
Onderstaande staafdiagram laat zien dat in 2023 bij vrijwel alle tandartsbezoekers (95%) verrichtingen zijn gedaan die vallen onder ‘consultatie en/of diagnostiek’ (periodiek onderzoek, röntgenfoto’s etc.). Verder kreeg 74% van de patiënten (ook) preventieve behandelingen (zoals gebitsreiniging) en 49% (ook) curatieve behandelingen (vullingen, kroon- en brugwerk etc.).
In dit opzicht zijn er wel duidelijke verschillen tussen de jeugdigen en de volwassenen.
Bron: KNMT
De staafdiagram hieronder zoomt in op enkele specifieke behandelingen. Zo is te zien dat in 2023 bij 94% van alle tandartsbezoekers periodiek onderzoek is gedaan en dat bij 40% één of meer röntgenfoto’s zijn gemaakt. Bij 66% is tandsteen verwijderd en bij 35% zijn één of meer vullingen gemaakt.
Bron: KNMT
Op basis van de verzamelde verrichtingengegevens kan een beeld worden gegeven van de ontwikkeling van het maken van intra-orale röntgenopnamen. Hierover staat een infographic in het NTVT van juni 2022. In de samenvatting Ontwikkeling van het aantal intra-orale röntgenopnamen wordt hier uitgebreider op ingegaan.
Volwassen asielzoekers maken op basis van de Regeling Medische zorg Asielzoekers (RMA) aanspraak op tandheelkundige zorg volgens de Verrichtingenlijst noodhulp tandheelkunde. Ze kunnen hiervoor terecht bij tandartsen die een overeenkomst hebben met RMA Healthcare. Begin 2020 is vanuit het ACTA onderzoek gedaan naar de ervaringen van deze tandartsen. Hierover staat een infographic in het NTVT van maart 2021. In de samenvatting Zorgvraag van volwassen asielzoekers staan hiervan enkele uitkomsten.
Vanuit het ACTA is onderzoek gedaan naar de ervaringen van tandartsen met het behandelen van patiënten met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS). Hierover staat een infographic in het NTVT van september 2021. In de samenvatting Tandartsen over patiënten met ASS worden de uitkomsten nader belicht.
Op basis van de verzamelde verrichtingengegevens kan een beeld worden gegeven van de ontwikkeling van het plaatsen van kronen. Deze wordt beknopt getoond in een infographic in het NTVT van april 2022. In de samenvatting Ontwikkelingen in plastische en niet-plastische kronen wordt hier uitgebreider op ingegaan.
Er is een analyse gemaakt van de ontwikkelingen in de tandheelkundige zorg over de jaren 2008 tot en met 2018. Hierover staat een infographic in het NTVT van juli/augustus 2020. In de samenvatting Verrichtingengegevens nader bezien staat een uitgebreider overzicht van deze analyse.
Het maken van vullingen (restauraties) is de meest voorkomende curatieve behandeling. Zie de infographic hiervan in het NTVT van september 2019. In de samenvatting Restauraties vindt u een wat uitgebreider overzicht van de aard van de restauraties bij jeugdigen en volwassenen in 2017.
Een andere curatieve ingreep is de endodontische behandeling, ook wel wortelkanaalbehandeling genoemd. Hierover zijn enkele gegevens gepresenteerd in een infographic in het NTVT van april 2020. In de samenvatting Wortelkanaalbehandelingen staat hiervan een uitgebreider overzicht, waarbij eveneens een uitsplitsing is gemaakt naar de reguliere en de niet-reguliere tandartsbezoekers in 2018.
Mensen die een beugelbehandeling nodig hebben, gaan daarvoor veelal naar een orthodontist. Maar ook tandartsen kunnen zulke behandelingen uitvoeren. In de samenvatting Uitvoeren van orthodontische verrichtingen door tandartsen in de algemene praktijk, in 2018 staan hierover gegevens.
Op basis van de verzamelde verrichtingengegevens kan ook een beeld worden gegeven van de ontwikkeling van preventieve zorg, namelijk de frequentie van gebitsreiniging. Hierover staat een infographic in het NTVT van september 2022. In de samenvatting Ontwikkelingen in frequentie van gebitsreiniging wordt een nader beeld gegeven van de ontwikkeling bij jeugdigen en volwassenen in de periode 2013 tot en met 2020.
Bij restauratieve behandelingen gebruiken tandartsen vaak een rubberdam. De verrichtingengegevens geven hierop door de jaren heen zicht. Zie een infographic in het NTVT van februari 2023. De samenvatting Ontwikkeling in gebruik van een rubberdam bij enkele behandelingen geeft hiervan een uitgebreider overzicht.
Ook is een analyse gemaakt van de ontwikkeling van de ‘instructie mondhygiëne’ bij de jeugd. Zie een infographic in het NTVT van september 2023. De samenvatting Ontwikkeling instructie mondhygiëne bij jeugdigen laat dit meer in detail zien.
Blijkens onderzoeksgegevens lag in de periode 2014-2022 in algemene tandartspraktijken het aandeel patiënten bij wie minimaal 1 kaakoverzichtsfoto werd genomen jaarlijks tussen de 2,5% en 3,5%. Het aandeel patiënten bij wie ten minste 1 meerdimensionale kaakfoto was gemaakt, was in al deze jaren laag (0,1% tot 0,2%). Zie een infographic in het NTVT van mei 2024. In de samenvatting Toename van apparatuur voor röntgendiagnostiek wordt nader ingegaan op de ontwikkeling van het gebruik van deze apparatuur in tandartspraktijken.
Extracties van gebitselementen gaan soms eenvoudig, maar soms ook wat lastiger. In 2022 hebben tandartsen bij 6,1% van al hun patiënten 1 of meer extracties uitgevoerd. Bij 1,5% van de patiënten betrof dat minimaal 1 moeizame extractie. Dat laatste aandeel liep op naarmate patiënten ouder waren. Zie een infographic in het NTVT van juni 2024. In de samenvatting Uitvoeren door tandartsen van extracties in 2022 wordt nader ingegaan op de hierover verzamelde gegevens.
Voor de restauratie van cariës gebruiken tandartsen vulmaterialen. In 2022 hebben tandartsen in totaal bij een derde (33,5%) van hun patiënten vullingen gemaakt. Zie een infographic in het NTVT van juli/augustus 2024. In de samenvatting Gebruik van vulmaterialen in de algemene praktijk wordt nader ingegaan op de verzamelde gegevens.
Tandartsen doen verschillende preventieve behandelingen bij jeugdige patiënten. Zo kreeg in 2022 bijna de helft (49,1%) een gebitsreiniging. Zie een infographic in het NTVT van oktober 2024. In de samenvatting Preventieve behandelingen bij de jeugd in 2022 en in voorgaande jaren wordt nader ingegaan op de verzamelde gegevens.
In 2023 hebben tandartsen bij 32,7% van hun patiënten één of meer directe restauraties vervaardigd. Dat percentage was hoger bij volwassen patiënten (36,8%) dan bij kinderen (17,0%). Zie een infographic in het NTVT van januari 2025. In de samenvatting Aantal en grootte van direct vervaardigde restauraties in de algemene praktijk in 2023 wordt nog wat nader ingegaan op de verzamelde gegevens.
Er zijn tandheelkundige behandelingen die medisch gezien niet noodzakelijk zijn, maar waarmee de mond mooier kan worden gemaakt. Deze worden aangeduid als cosmetische of ook wel esthetische tandheelkunde. In de afgelopen decennia is op dit gebied steeds meer mogelijk geworden en is ook de vraag van patiënten om een esthetische behandeling toegenomen. In een onderzoek vanuit het ACTA in 2020 is aan tandartsen gevraagd hoe zij tegenover esthetische behandelingen staan en omgaan met vragen van patiënten hierover. Zie een infographic in het NTVT van december 2023, die enkele uitkomsten laat zien. In de samenvatting Tandartsen over esthetische tandheelkunde staan meer uitkomsten van dit onderzoek.